Να ξέρουμε γιατί τον αγαπάμε

Πριν λίγες μέρες ήρθε στο email μου μια από τις πιο τιμητικές επιστολές που έχω λάβει στη ζωή μου. Με την επιστολή αυτή, μου ανακοινώθηκε ότι το Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών και Μελετών «Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος» αποφάσισε ομόφωνα να με αναγορεύσει σε εταίρο του ιδρύματος, στις 18 Μαρτίου, την ημέρα που συμπληρώνονται 81 χρόνια από τον θάνατο του Ελευθέριου Βενιζέλου. Αυτή είναι η ανώτατη τιμητική διάκριση που απονέμει το ίδρυμα, και η τιμή είναι εξίσου μεγάλη με την ευθύνη.

Με αφορμή λοιπόν αυτή την μεγάλη τιμή που μου γίνεται, θέλω να πω τα εξής, τα οποία φυσικά είναι η δική μου και μόνο άποψη, δεν εκφράζουν το ίδρυμα: σε όλη την Ελλάδα, και στην Κρήτη ένα παραπάνω, έχει τύχει να συναντήσω ανθρώπους που δηλώνουν πως αγαπούν πολύ τον Βενιζέλο και πως θα ήθελαν πολύ να υπάρχει σήμερα ένας τέτοιος πολιτικός. Έλα όμως που κάποιοι εξ αυτών δηλώνουν ταυτόχρονα πόσο αντιπαθούν την Ευρώπη, πόσο θέλουν να «απελευθερωθούμε» από την Ευρωπαϊκή Ένωση και να είμαστε μόνοι μας.

Να εξηγήσω κάτι, για όσους δεν το γνωρίζουν. Τον Βενιζέλο οι πολιτικοί του αντίπαλοι μια ζωή τον φώναζαν προδότη. Και όσο περισσότερο δικαιωνόταν από τις επιλογές του, τόσο περισσότερο λυσσούσαν. Μεγάλωνε την Ελλάδα- τον φώναζαν προδότη. Έσωζε περισσότερα απ’ ότι περίμενε κανείς ποτέ να σωθούν στην Λωζάννη, τον φώναζαν προδότη. Έκανε μια καταπληκτική τελευταία τετραετία παρά τα συντρίμμια της χώρας, το 1928-1932, τον φώναζαν προδότη. Τι είχαν να του προσάψουν; Ότι ο Βενιζέλος δεν ήθελε ΠΟΤΕ να τα σπάσει με τις μεγάλες δυνάμεις της Ευρώπης. Και γιατί δεν ήθελε να τα σπάσει; Επειδή κατανοούσε τα τεράστια προβλήματα της πατρίδας του και το μικρό της μέγεθος, το οποίο ο ίδιος ήθελε να μεγαλώσει. Ακόμα και ως επαναστάτης στην Κρήτη, πάντα διαπραγματευόταν στο παρασκήνιο με τους Ευρωπαίους μια καλύτερη συμφωνία για την πατρίδα του. Μια συμφωνία στα πλαίσια της οποίας θα ξανασυνεργαζόταν με τους ισχυρούς, αντί να θέλει την απομόνωση. Μετά, ως πρωθυπουργός της Ελλάδας, κατηγορήθηκε πάρα πολύ για τις στενές του φιλικές σχέσεις με τους αρχηγούς των κρατών της Αντάντ. Αυτές τις σχέσεις δηλαδή, που μαζί με την προσωπική του πειθώ, διορατικότητα, τρομερή προετοιμασία αλλά και ρίσκο οδηγούσαν στο να μεγαλώνει διαρκώς την Ελλάδα.

Εσείς που δηλώνετε ότι τον αγαπάτε, δεν μπορείτε λοιπόν σήμερα να θέλετε να τα «σπάσει» η Ελλάδα με την Ευρώπη.

Ναι, οι πολιτικοί που δηλώνουν υπέρ της Ευρώπης δεν σας γεμίζουν το μάτι (ούτε και μένα, οι περισσότεροι). Αλλά έλλειμμα σπουδαίων πολιτικών υπάρχει στις μέρες μας παγκοσμίως, και έλλειμμα πολιτικών υπήρχε και όταν ανέλαβε ο Βενιζέλος – είχε τότε την τύχη η Ελλάδα να υπάρχει αυτός ο άνθρωπος στην Κρήτη και να μην έχει αναμιχθεί στην ελληνική πολιτική σκηνή, οπότε να μην τον σιχαίνεται ο λαός όπως σιχαινόταν τους παλιούς πολιτικούς.

Ναι, η Ευρώπη σήμερα είναι ιδιαίτερα προβληματική, λόγω του τρόπου που ασκούν εξουσία οι ισχυροί της ηπείρου μας. Αλλά αυτό, όσο αληθινό κι αν είναι, ακούγεται αστείο για όποιον γνωρίζει την Ιστορία. Πριν 100 χρόνια, την εποχή του Βενιζέλου, οι συμπεριφορές των ισχυρών ήταν απείρως χειρότερες, τα παιχνίδια πολύ πιο κυνικά.

Οπότε, όποιος τον αγαπάει και τον θαυμάζει, θέλει να μείνουμε οπωσδήποτε στην Ευρώπη – και να βρούμε τους ανθρώπους, μέσα στην χώρα μας, που θα αλλάξουν τις ισορροπίες εντός και εκτός Ελλάδος ώστε η χώρα να φύγει προς τα μπροστά.

Οι κραυγές ενάντια στην Ευρώπη, αν οδηγήσουν κάποια στιγμή στην ρήξη, το μόνο που μπορούν να καταφέρουν είναι αυτό που κατάφεραν και εκατό χρόνια πριν: μια τεράστια καταστροφή.