Wednesday, December 27, 2017

Για το Κρατικό Βραβείο Εφηβικού Βιβλίου

Μόλις ανακοινώθηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού ότι το Μια Ανάσα Μόνο πήρε το Κρατικό Βραβείο Εφηβικού Βιβλίου. Είναι μεγάλη τιμή για μένα, ευχαριστώ πολύ την επιτροπή.
Συγχαρητήρια σε όλους τους δημιουργούς που βραβεύτηκαν με κρατικό βραβείο παιδικού βιβλίου:
https://www.culture.gr/el/information/SitePages/view.aspx?nID=2110


Friday, December 22, 2017

Κάθε μέρα άλλος

Συνήθως οι εκδότες δέχονται ερωτήσεις από τους συγγραφείς τους για το αν και πότε θα εκδοθεί το νέο τους βιβλίο. Η Έλενα Πατάκη έζησε τα τελευταία δύο χρόνια κάτι διαφορετικό: ένας συγγραφέας της την έπρηζε για να μάθει αν τελικά πήρε τα δικαιώματα και αν θα εκδώσει ένα ξένο μυθιστόρημα. Ο συγγραφέας ήμουν εγώ, το βιβλίο στα αγγλικά είχε τίτλο: “Every Day” και η ευτυχής μέρα που το βιβλίο κυκλοφόρησε στα ελληνικά ήρθε.
Το “Κάθε μέρα άλλος” μόλις εκδόθηκε από τον Πατάκη, σε μετάφραση Αργυρώς Πιπίνη. Δεν θα σας πω τίποτα άλλο γι’ αυτό το βιβλίο του David Levithan, παρά μόνο ότι είναι το καλύτερο εφηβικό μυθιστόρημα που έχω διαβάσει ποτέ και διαβάζεται άνετα από όλες τις ηλικίες, από κάθε άνθρωπο που αισθάνεται ή αισθάνθηκε κάποτε στη ζωή του μπερδεμένος για το ποιος είναι πραγματικά και ονειρεύτηκε να ζήσει και άλλες ζωές.
Εδώ μπορείτε να βρείτε περισσότερες πληροφορίες για το βιβλίο:




Monday, December 18, 2017

Να μην σε παραλύει ο φόβος

Το τελευταίο διήγημα του Ρέιμοντ Τσάντλερ με πρωταγωνιστή τον θρυλικό ντετέκτιβ του, Φίλιπ Μάρλοου, έχει τίτλο «Το μολύβι». Σε μια στιχομυθία, μέσα στο διήγημα, ανάμεσα στον Μάρλοου και την γυναίκα που τον ενδιαφέρει ερωτικά, εκείνη τον ρωτάει αν δεν φοβάται και ο Μάρλοου απαντάει: «Φοβάμαι. Αλλά δεν αφήνω τον φόβο να με παραλύσει».
Ας κρατήσουμε για λίγο αυτή την ατάκα στο πίσω μέρος του μυαλού μας, κι ας κοιτάξουμε έξω από τα χάλια της Ελλάδας, για να παρατηρήσουμε τα χάλια των γύρω μας. Στην Αυστρία το συντηρητικό κόμμα αποφάσισε χωρίς καμία ντροπή να κάνει κυβέρνηση με το ακροδεξιό κόμμα, και το πρώτο μέτρο στο οποίο συμφώνησαν είναι η επαναφορά του καπνίσματος σε μπαρ και εστιατόρια! – αυτό ήταν το πρώτο που ζήτησαν οι ακροδεξιοί της Αυστρίας και αμέσως το αίτημά τους έγινε δεκτό, σε μια χώρα που περηφανευόταν ως σήμερα για τον πολιτισμό της.
Στην Αγγλία τα έχουν απολύτως χαμένα για το πώς θα διαχειριστούν το Brexit γι’ αυτό το έχουν γυρίσει στην ενασχόληση με τον γάμο του νεότερου πρίγκιπα, για να ξεφεύγει το μυαλό των ανθρώπων.
Στην Σουηδία για πρώτη φορά μετά από χρόνια φαίνεται να υπάρχει πρόβλημα με την οικονομία, στην Ισπανία υπάρχει βαθύ χάσμα λόγω Καταλονίας, η Τουρκία έχει τόσα προβλήματα που δεν ξέρει ποιο να πρωτοπιάσει, στις ΗΠΑ η δημοτικότητα του Τραμπ βυθίζεται σε πρωτόγνωρα χαμηλά ποσοστά για τόσο φρέσκο πρόεδρο αλλά αυτός συνεχίζει να κυβερνά σαν να βρίσκεται σε τραγικού επιπέδου ριάλιτι σόου.
Η φτώχεια σε πολλές χώρες της Ασίας παραμένει δραματική, η Βόρειος Αφρική φλέγεται και σε άλλα χαρούμενα νέα, η παγκόσμια οικονομία εκτιμάται ότι θα έχει ακόμα μεγαλύτερα προβλήματα το 2018 και οι πολιτικοί στις περισσότερες χώρες ψηφίζονται παρόλο που ο κόσμος δηλώνει πως τους απεχθάνεται.
Η ερώτηση που λογικά προκύπτει είναι: «γιατί συμβαίνουν όλα αυτά, παντού στον κόσμο;»
Πιστεύω πως η απάντηση κρύβεται σε μια πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη που είχε πάρει ένας αμερικάνος δημοσιογράφος πριν τις περυσινές προεδρικές εκλογές. Είχε πάει στα σπίτια ανθρώπων σε μικρές πόλεις των ΗΠΑ, οι οποίοι δήλωναν πως θα ψήφιζαν Τραμπ. Δεν ένιωθαν, προφανώς, να ταυτίζονται με τον Τραμπ ως άνθρωπο ούτε παραδέχονταν ως σωστές τις συμπεριφορές του. Το μόνο που τους ένοιαζε ήταν ότι τους έταζε, με τον λαϊκίστικο τρόπο του, δουλειές. Το παράπονό τους ήταν ότι, στην γενιά των πατεράδων τους, κάποιος που γεννιόταν στην μικρή πόλη τους ήξερε πως θα μπορούσε μόλις τελείωνε το σχολείο να μπει σε μια βιομηχανία ή βιοτεχνία να δουλέψει εκεί ως εργάτης σε όλη του τη ζωή, να πάρει μια σύνταξη και να είναι εξασφαλισμένος. Αυτό πια δεν υπάρχει και οι πολίτες κατηγορούν, σε όλο τον κόσμο, «το σύστημα» που φταίει και χάνουν τις δουλειές τους.
Το πρόβλημα βέβαια δεν είναι «το σύστημα» γενικώς και αορίστως. Είναι ένας συνδυασμός δύο πραγμάτων. Το ένα είναι η απληστία των επιχειρήσεων για όλο και περισσότερα κέρδη, η οποία οδηγεί σωρηδόν δουλειές σε χώρες με πολύ φτηνά εργατικά χέρια. Το δεύτερο είναι ότι η τεχνολογία καταργεί ήδη και θα συνεχίσει να καταργεί με όλο και πιο γρήγορους ρυθμούς τις δουλειές που δεν απαιτούν πολύ μεγάλη ειδίκευση. Τα ρομπότ και άλλα μηχανήματα θα φθάσουν μέσα στις επόμενες λίγες δεκαετίες (αν όχι μέσα στα επόμενα λίγα χρόνια) να κάνουν πολύ πιο γρήγορα, με πολύ μεγαλύτερη ακρίβεια – και πιο φθηνά – όλα όσα μπορούν να κάνουν οι εργάτες σε ένα εργοστάσιο.
Το πρόβλημα είναι ότι η τεχνολογία τρέχει πολύ πιο γρήγορα απ’ όσο μπορεί να συλλάβει το μυαλό των περισσότερων ανθρώπων και επειδή οδηγεί σε τεράστια κέρδη θα αναγκάσει τις επόμενες ανθρώπινες γενιές είτε να πιεσθούν τρομερά ώστε να έχουν πολύ εξειδικευμένη γνώση (για να μην κινδυνεύει η δουλειά τους) είτε να ζήσουν πολύ φτωχά. Για όσους επιλέξουν την πρώτη λύση, το πιθανότερο είναι να νιώσουν όσο κι αν προσπαθούν ότι δεν καταφέρνουν να ανταπεξέλθουν στο απαιτούμενο επίπεδο, αφού ταυτόχρονα θα εξελίσσονται διαρκώς και τα ρομπότ-ανταγωνιστές τους. Έτσι, είναι πολύ πιθανόν μέσα στην απελπισία τους να δεχτούν να βάζουν στο σώμα και στο μυαλό τους μηχανικά εμφυτεύματα που θα βελτιώνουν την απόδοσή τους. Σε αυτούς θα προστεθούν κάποιοι που δεν θα το κάνουν από απελπισία, αλλά από φιλοδοξία να γίνουν υπεράνθρωποι. Σε αυτούς θα προστεθούν και παρανοϊκοί κυβερνήτες που θα θέλουν ανθρώπους-ρομπότ για να κυριαρχήσουν στρατιωτικά στον κόσμο. Τα cyborgs ήταν επιστημονική φαντασία όταν τα συνέλαβαν ανθρώπινα μυαλά ως ιδέα το 1960, αλλά μέσα στον 21ο αιώνα δεν θα είναι πια.
Δεν είναι τυχαίο ότι πολλά σπουδαία μυαλά, επιστήμονες και επιχειρηματίες, προειδοποιούν ότι η ανεξέλεγκτη ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης μπορεί να οδηγήσει την ανθρωπότητα στην καταστροφή.
Γι’ αυτό λοιπόν ψηφίζονται άνθρωποι που τα κάνουν τόσο πολύ μαντάρα, παγκοσμίως. Επειδή το αιώνιο πρόβλημα του λαϊκισμού έχει πια αποκτήσει αδερφάκι: τον φόβο πολλών ανθρώπων ότι δεν θα τα βγάλουν πέρα στο μέλλον, την αίσθηση ότι χάνουν το έδαφος κάτω από τα πόδια τους. Και ψάχνουν κάποιον που θα τους πει, έστω και ψέματα, ότι θα κρατήσει το έδαφος που ήξεραν σταθερό.
Η λύση είναι αυτή που έγραψε ο παππούς Ρέιμοντ. Να φοβάσαι αλλά να μην αφήνεις τον φόβο να σε παραλύσει. Αυτό σημαίνει, μεταξύ άλλων, να μην ψηφίσεις εκείνους που τάζουν να κρατήσουν το ανύπαρκτο πια έδαφος κάτω από τα πόδια σου, αλλά εκείνους που έχουν τα κότσια και τις γνώσεις να δημιουργήσουν ένα καινούργιο στέρεο έδαφος για να σταθείς.

Saturday, December 16, 2017

Εσύ είσαι με τον Καζαντζάκη ή με τον Θερβάντες;

Πριν σας εξηγήσω το ερώτημα του τίτλου, να παίξουμε ένα παιχνίδι; Διαβάστε αυτό το μικρό απόσπασμα από ένα καταπληκτικό δοκίμιο, και προσπαθήστε να βρείτε την λέξη που λείπει. Είναι η ίδια λέξη, τρεις φορές μέσα στο κείμενο, που την έχω επίτηδες αφαιρέσει και την έχω αντικαταστήσει με αποσιωπητικά.
Ο …, αντίθετα από τους Βορειοαμερικανούς και όλους σχεδόν τους Ευρωπαίους, δεν ταυτίζεται με το Κράτος. Αυτό μπορεί να οφείλεται στην περίσταση ότι, σε τούτη τη χώρα οι κυβερνήσεις είναι συνήθως χείριστες ή στο γενικότερο γεγονός ότι το Κράτος είναι μια αδιανόητη αφηρημένη έννοια. Ένα είναι βέβαιο: ο … δεν είναι πολίτης. Είναι άτομο. Αφορισμοί όπως αυτός του Χέγκελ: «Το Κράτος είναι η πραγμάτωση της ηθικής ιδέας» του φαίνονται άνοστα αστεία. Οι ταινίες του Χόλλυγουντ έχουν κατ’ επανάληψη υποβάλει στο θαυμασμό μας την περίπτωση ενός ανθρώπου (κατά κανόνα δημοσιογράφου) που επιζητεί να συνδεθεί φιλικά μ’ έναν εγκληματία, προκειμένου μετά να τον παραδώσει στην αστυνομία. Ο …, για τον οποίο η φιλία είναι πάθος και η αστυνομία μια μαφία, δεν τον καταλαβαίνει αυτόν τον «ήρωα» και τον θεωρεί παλιάνθρωπο. Συμφωνεί με τον Δον Κιχώτη ότι «καθένας κουβαλάει την αμαρτία του» κι ότι «δεν πάει στους καθωσπρέπει ανθρώπους να γίνονται δήμιοι των άλλων εκεί που δεν τους σπέρνουν».
Το παραπάνω είναι απόσπασμα από το δοκίμιο με τίτλο «Ο κακόμοιρος ο ατομικισμός μας» - του Χόρχε Λουίς Μπόρχες από το βιβλίο «Δοκίμια Ι», εκδόσεις Πατάκη, μετάφραση Αχιλλέα Κυριακίδη.
Και πάω στοίχημα ότι πολλοί από σας, ψάχνοντας να βρείτε την λέξη που λείπει, σκεφτήκατε πως είναι η λέξη «Έλληνας». Δεν είναι. Είναι η λέξη «Αργεντινός», αλλά είναι εντυπωσιακό το πόσο μοιάζουν σε όλα όσα περιγράφει ο Μπόρχες οι Έλληνες με τους Αργεντινούς. Η γενικευμένη ανομία άλλωστε στην χώρα ήταν αποτέλεσμα της πεποίθησης του Έλληνα ότι το να διαμαρτυρηθείς για την βρωμιά του διπλανού σου είναι ρουφιανιά – άσε που δεν θα βρεις και το δίκιο σου ποτέ αφού το Κράτος είναι εχθρός σου.
Ο Έλληνας λατρεύει να νιώθει τον εαυτό του ως Δον Κιχώτη, που πολεμάει με τους ανεμόμυλους ξέροντας πως δεν μπορεί να κερδίσει τη μάχη. Γι’ αυτό βάζει για λίγο στην άκρη τον δονκιχωτισμό του, κάνει μικρο- ή μεγαλο-παγαποντιές, κατανοεί τις αμαρτίες των γύρω του και λέει στον εαυτό του πως «το σύστημα» τον εμπόδισε να φτιάξει τον κόσμο που ονειρευόταν. Ο Έλληνας λατρεύει έστω και ασυνείδητα τον Θερβάντες, χωρίς όμως να αντιλαμβάνεται πως ο δον Κιχώτης είναι αριστούργημα επειδή κουβαλάει την μηδενιστική ειρωνεία του δημιουργού του. 
Κι όμως, ο συγγραφέας που όλο το έργο του θαρρείς στέκεται «απέναντι» στον Θερβάντες είναι Έλληνας. Ο Νίκος Καζαντζάκης, που είχε μελετήσει τον Θερβάντες και έχει γράψει σενάριο και ποίημα πάνω στον δον Κιχώτη, με το έργο του καλεί τον άνθρωπο να σώσει στ’ αλήθεια τον κόσμο. Όχι να νομίσει πως το κάνει, χαμένος μέσα στις παραισθήσεις του, εξευτελιζόμενος σε κάθε του προσπάθεια, αλλά να ανέβει επίπεδο ώστε να το κάνει στ’ αλήθεια – κι αν ο κόσμος δεν σωθεί, να νιώθει πως είναι προσωπική του ευθύνη που δεν σώθηκε.
Ο λογισμός του Καζαντζάκη, παρά την απολύτως ελληνική ταυτότητα της γραφής του, είναι λογισμός βορειοευρωπαίου ή Αμερικάνου – αυτός ο συνδυασμός Ελλάδας και δυτικού τρόπου σκέψης είναι που τον κάνει τόσο παγκόσμιο.

Wednesday, December 13, 2017

Μια σπουδαία μέρα

Όσο (πολύ) χαρούμενος κι αν ήμουν χθες με την υποψηφιότητα του «Μια ανάσα μόνο» για το Κρατικό Βραβείο, δεν μπορούσα να απολαύσω όσο ήθελα την χαρά μου γιατί ήμουν σε αναμονή. Είχα σταμπάρει εδώ και βδομάδες αυτή τη μέρα μέσα μου, περιμένοντας το αποτέλεσμα της εκλογής στην Αλαμπάμα των ΗΠΑ. Αν αναρωτιέστε «και τι σε κόφτει εσένα η Αλαμπάμα;» τότε κάνετε μια λάθος ερώτηση.
Όταν τίθενται αντιμέτωποι σε οποιαδήποτε ψηφοφορία ένας άνθρωπος με ένα τέρας (είχα γράψει σχετικά εδώ: http://polyk.blogspot.com.au/2017/12/blog-post.html) που μοιάζει να έχει βγει από εφιαλτικό καρτούν και το τέρας είναι φαβορί για να κερδίσει, τότε πρέπει αυτή η ψηφοφορία να μας νοιάζει. Αν δεν μας νοιάζει, τα τέρατα θα πολλαπλασιαστούν.
Τα πράγματα τις τελευταίες δυο μέρες έμοιαζαν άσχημα, αφού το τέρας έμοιαζε να προηγείται σχεδόν σε όλες τις αυτοματοποιημένες δημοσκοπήσεις. Η διαφορά στην αυτοματοποιημένη δημοσκόπηση με την «ζωντανή» τηλεφωνική δημοσκόπηση είναι ότι στην πρώτη απλώς πατάς ένα κουμπί για να δηλώσεις ποιον θα ψηφίσεις ενώ στην δεύτερη πρέπει να ξεστομίσεις το ποιον θα ψηφίσεις – και αρκετοί άνθρωποι που ψηφίζουν το σκοτάδι ντρέπονται να πουν ζωντανά σε άλλον άνθρωπο αυτό που θα κάνουν στην κάλπη.
Κι όμως, κόντρα στα προγνωστικά, κόντρα στην παράδοση που ήθελε τους Ρεπουμπλικάνους να κερδίζουν επί 25 χρόνια την έδρα της Γερουσίας στην Αλαμπάμα, ο Νταγκ Τζόουνς κέρδισε τον Ρόι Μουρ. Όπως προς τιμήν του έγραψε ένας γερουσιαστής των Ρεπουμπλικάνων από άλλη πολιτεία που υποστήριξε τον Τζόουνς πηγαίνοντας κόντρα στο κόμμα του και στον Τραμπ, που λυσσαλέα στήριζε τον Μουρ, «η αξιοπρέπεια νίκησε».

Tuesday, December 12, 2017

Βραχείες λίστες Κρατικών Βραβείων

Είναι μεγάλη μου τιμή που το "Μια ανάσα μόνο" (2ο βιβλίο της Τριλογίας της Κρήτης), μετά την βράβευσή του ως καλύτερο εφηβικό βιβλίο του 2015 από τον "Αναγνώστη", ανακοινώθηκε μόλις ότι είναι υποψήφιο και για το Κρατικό Βραβείο Εφηβικού Βιβλίου: http://news.in.gr/culture/article/?aid=1500182198
Ευχαριστώ πολύ την επιτροπή για την τιμή αυτή.


Monday, December 11, 2017

Μην πετύχεις την κατσίκα

Επετειακό ποστ, σήμερα. Όπως μου θύμισε το Facebook, πριν από 4 χρόνια είχα ποστάρει στο blog το κείμενο που ακολουθεί, το οποίο είναι ένα από τα πιο αγαπημένα μου ποσταρίσματα. Οπότε, αποφάσισα να το ξαναποστάρω, για όσους δεν το είχαν διαβάσει τότε:
Πρόσφατα μιλούσα στο τηλέφωνο με έναν φίλο που παραμένει τόσο ερωτευμένος με την πρώην κοπέλα του, ώστε δεν μπορεί να προχωρήσει συναισθηματικά στη ζωή του. Όταν κλείσαμε το τηλέφωνο, σκέφτηκα πόσο μοιάζει η περίπτωσή του με εκείνην πολλών φοιτητών στα ελληνικά πανεπιστήμια, που είναι απογοητευμένοι από τις σπουδές τους και “λιμνάζουν” χωρίς να μπορούν να αποφοιτήσουν. Το γιατί μοιάζουν οι δύο περιπτώσεις, θα το εξηγήσω χρησιμοποιώντας το παράδειγμα ενός πραγματικού τηλεπαιχνιδιού.
Έχετε δηλώσει λοιπόν συμμετοχή σε ένα τηλεπαιχνίδι, το οποίο παρουσιάζω εγώ. Το τηλεπαιχνίδι έχει μεγάλη τηλεθέαση (είμαι φοβερός παρουσιαστής), γι’ αυτό μπορεί να προσφέρει στους παίκτες καταπληκτικά δώρα. Εσείς, χάρη σε έναν συνδυασμό γνώσεων, αντίληψης και τύχης, τα έχετε πάει πολύ καλά μέχρι τώρα, κι έχετε βρεθεί στον τελικό. H διαδικασία του τελικού βασίζεται φαινομενικά αποκλειστικά στην τύχη. Υπάρχουν τρεις κλειστές πόρτες. Η μία κρύβει το αυτοκίνητο των ονείρων σας, η δεύτερη μία κατσίκα και η τρίτη μία άλλη κατσίκα. Εγώ γνωρίζω πού βρίσκεται το αυτοκίνητο, και εσείς πρέπει να το μαντέψετε. Παίρνετε μια βαθιά ανάσα, συγκεντρώνεστε, και μου δείχνετε την πόρτα που πιστεύετε πως κρύβει το αυτοκίνητο, ας πούμε την πόρτα Β.
- Σίγουρα; Μήπως θέλετε να το ξανασκεφτείτε; ρωτάω εγώ, για να αυξήσω το σασπένς.
- Σίγουρα, μου απαντάτε.
Το κοινό σας χειροκροτάει για την σιγουριά σας.
- Ας ανοίξει λοιπόν… (ακούγονται μερικές μουσικές νότες που επιτείνουν την αγωνία)… η πόρτα Α, λέω εγώ.
Έχω διαλέξει την πόρτα Α επειδή ξέρω ότι πίσω της βρίσκεται η μία από τις δύο κατσίκες. Η πόρτα Α ανοίγει, αποκαλύπτει την κατσίκα, και μετά τα ουρλιαχτά ενθουσιασμού του κοινού, γυρίζω και πάλι σε σας.
- Μόλις πλησιάσατε ακόμα περισσότερο στο αυτοκίνητο των ονείρων σας. Έχετε πλέον 50% πιθανότητα να το κερδίσετε. Πριν όμως ζητήσω να ανοίξει η πόρτα Β, θέλω να σας δώσω μια τελευταία ευκαιρία να αλλάξετε απόφαση. Μήπως δεν αισθάνεστε πια τόσο σίγουροι; Μήπως θέλετε να διαλέξετε την πόρτα Γ, αντί για την πόρτα Β;
Όσο το κοινό αλαλάζει, μοιρασμένο στα δύο – άλλοι σας ζητούν να παραμείνετε στην πόρτα Β και άλλοι να διαλέξετε την πόρτα Γ – εσείς ηρεμήστε και σκεφτείτε το. Ακόμα καλύτερα, σταματήστε να διαβάζετε παρακάτω για να δείτε τι επιλέγουν οι περισσότεροι και σκεφτείτε τι θα επιλέγατε εσείς. Είστε βέβαιοι για την επιλογή σας; Ωραία.
Σε έρευνες που έχουν γίνει, οι περισσότεροι άνθρωποι στην παραπάνω ερώτηση απαντούν πως θα παρέμεναν πιστοί στην αρχική τους επιλογή. Το ίδιο ισχύει και για τους περισσότερους παίκτες που έχουν βρεθεί σε αντίστοιχη θέση σε τηλεπαιχνίδια. Η λογική τους έχει ως εξής: «έχουν μείνει 2 πόρτες, οπότε, όπως μου είπε και ο παρουσιαστής, έχω 50% πιθανότητα να κερδίσω. Αφού το ένστικτό μου με οδήγησε να διαλέξω την πόρτα Β, γιατί να την αλλάξω; Κι αν αλλάξω, και τελικά ανακαλύψω πως το αυτοκίνητο βρισκόταν στην Β, δεν θα χτυπάω μια ζωή το κεφάλι μου για τη βλακεία που έκανα;»
Η ανάλυση αυτή στηρίζεται στον φόβο. Τον φόβο να πάμε κόντρα σε αυτό που αρχικά επιλέξαμε με βάση κάποιο συναίσθημα ή έμπνευση της στιγμής.
Μόνο που η ανάλυση αυτή είναι απολύτως εσφαλμένη. Αν ο παίκτης αποφασίσει να αλλάξει την αρχική του επιλογή, οι πιθανότητές του να κερδίσει διπλασιάζονται. Ο λόγος που συμβαίνει αυτό είναι ότι η ατάκα του παρουσιαστή («τώρα έχετε 50% πιθανότητες να κερδίσετε») έχει σαν στόχο να μπερδέψει τον παίχτη. Γιατί η πιθανότητα να κερδίσει ο παίχτης θα ήταν 50% μόνο αν υπήρχαν 2 πόρτες εξαρχής.
Εμείς όμως είχαμε να διαλέξουμε αρχικά ανάμεσα σε τρεις πόρτες. Ας ανακεφαλαιώσουμε το τι συνέβη, για να καταλάβουμε πού είναι το μπέρδεμα. Αρχικά, είχαμε μία στις τρεις πιθανότητες (33.3%) για να βρούμε το αυτοκίνητο. Μετά την επιλογή μας, ο παρουσιαστής άνοιξε μια πόρτα που ήξερε ότι περιείχε κατσίκα. Με άλλα λόγια, όποια πόρτα κι αν είχαμε επιλέξει εμείς, ο παρουσιαστής πάντα θα άνοιγε αρχικά μια πόρτα με κατσίκα, για να μας μπερδέψει και να δημιουργήσει σασπένς. Ο παρουσιαστής ανοίγει μια αδιάφορη πόρτα (πόρτα κατσίκας) για να μας μπερδέψει. Στην ουσία, λοιπόν, δεν έχει αλλάξει απολύτως τίποτα σε σχέση με την αρχική μας κατάσταση. Μία στις τρεις είχαμε να πετύχουμε το αυτοκίνητο αρχικά, και δύο στις τρεις να χάσουμε, πετυχαίνοντας κατσίκα. Ακριβώς τις ίδιες πιθανότητες έχουμε και μετά το άνοιγμα της πόρτας από τον παρουσιαστή.
Υπάρχουν αρκετοί τρόποι να αποδειχθεί μαθηματικά η σωστή λύση του πιθανοτικού προβλήματος, που όπως ανέφερα παραπάνω είναι ότι πρέπει να αλλάξουμε πόρτα όταν μας δοθεί η ευκαιρία. Αλλά αυτό δεν μας αφορά εδώ – όποιος θέλει, μπορεί να ψάξει στο Ίντερνετ, γράφοντας σε κάποια μηχανή αναζήτησης την φράση: “Monty Hall problem”.
Ο λόγος που χρησιμοποίησα το τηλεπαιχνίδι, είναι ότι η αντίδραση των περισσότερων παικτών στο δίλημμα της πόρτας, μοιάζει με τον τρόπο που συμπεριφερόμαστε και αντιδρούμε συχνά στην καθημερινή μας ζωή, όταν έχουμε να κάνουμε κάποια σπουδαία επιλογή. Δηλαδή σκεφτόμαστε λιγάκι (ή λιγάκι περισσότερο), καταλήγουμε σε έναν στόχο που σημαίνει πολλά για μας και στη συνέχεια «κολλάμε» σ’ αυτόν σταματώντας να λαμβάνουμε πληροφορίες από το περιβάλλον. Είναι η περιβόητη «τυφλή προσήλωση στον στόχο». Τυφλή και κουφή, θα πρόσθετα εγώ.
Αυτό που πρέπει πάντα να αποτελεί τον οδηγό μας είναι οι νέες πληροφορίες που λαμβάνουμε από το περιβάλλον, σε συνδυασμό με την λογική μας. Έτσι ώστε να μην «κολλάμε». Ώστε, όταν μπει κάποιο παιδί, για παράδειγμα, σε μια πανεπιστημιακή σχολή που είχε βάλει ως στόχο και ανακαλύψει σύντομα πως η σχολή δεν του λέει τίποτα, να μπορεί το παιδί να βρει την δύναμη μέσα του να αποφασίσει ότι θα την εγκαταλείψει, ότι δεν θα χαραμίσει τη ζωή του σπουδάζοντας κάτι που αντιπαθεί, ακόμα κι αν αυτό θα του δώσει καλές πιθανότητες για επαγγελματική αποκατάσταση. Πολλοί φοιτητές πέφτουν στην παγίδα να εγκλωβιστούν σε μια σχολή, αφήνοντας τον χρόνο να περνάει, χωρίς να παίρνουν την κατάσταση στα χέρια τους. Επειδή, στην ουσία, φοβούνται να προχωρήσουν. Όπως και ο φίλος μου με τον έρωτά του.
Η προσήλωση σε έναν στόχο, μόνο και μόνο επειδή κάποτε τον επιλέξαμε, σημαίνει πως δεν κάνουμε πια τον κόπο να υπολογίσουμε τι είναι το καλύτερο για μας, με βάση τα νέα δεδομένα. Αφήνουμε, όπως ο παίχτης στο τηλεπαιχνίδι, την θεά τύχη να αποφασίσει για μας, ενώ δεν έχουμε φροντίσει να μεγιστοποιήσουμε τις πιθανότητες να μας θυμηθεί η θεά. Μετά, αν χάσουμε, αν πετύχουμε την κατσίκα, τα έχουμε με την τύχη μας, αντί να τα έχουμε με τον εαυτό μας, όπως θα έπρεπε.



Tuesday, December 05, 2017

A Little Crazy - Nicole Atkins

Πριν από 10 χρόνια δούλευα, βράδυ, στο γραφείο μου στο σπίτι στον Καναδά και σηκώθηκα σαν υπνωτισμένος. Είχα ακούσει από την τηλεόραση, στην κρεβατοκάμαρα, μια μαγική φωνή, σαν σκοτεινή νεράιδα, να τραγουδάει στο βραδινό σόου του David Letterman το τραγούδι της "The way it is": https://www.youtube.com/watch?v=2_NVsPM87eI 
Όταν τελείωσε, ο θρυλικά αποστασιοποιημένος από τους περισσότερους γύρω του Letterman σηκώθηκε από την θέση του, πήγε και την αγκάλιασε. Η Nicole Atkins βρίσκεται πια στο 4ο άλμπουμ της, που κυκλοφόρησε πρόσφατα και το πρώτο τραγούδι του άλμπουμ, το A Little Crazy είναι σαν να συνεχίζει την μαγεία του "The way it is": https://www.youtube.com/watch?v=Db9gP2k5v_I&feature=youtu.be



Monday, December 04, 2017

Βλακ Friday

Κάθε Παρασκευή, οι μαθητές του δημοτικού σχολείου εδώ στην Αυστραλία πηγαίνουν στην βιβλιοθήκη του σχολείου για να δανειστούν, αν θέλουν, ένα ή δύο βιβλία. Τα παιδιά είναι υποχρεωμένα να επιστρέψουν τα βιβλία στην σχολική βιβλιοθήκη εντός μιας εβδομάδας, για να έχουν το δικαίωμα να δανειστούν ξανά την επόμενη Παρασκευή. Το πρόγραμμα δανεισμού δεν είναι υποχρεωτικό, αλλά επειδή τα περισσότερα παιδιά θέλουν να πάνε για να δανειστούν, ακολουθούν και τα υπόλοιπα, ώστε να μην νιώθουν ότι μένουν πίσω.
Πριν λίγες μέρες, ο ακάματος εργάτης για την διάλυση της Παιδείας στην Ελλάδα Κώστας Γαβρόγλου ανακοίνωσε την νέα πρωτοποριακή του απόφαση. Μία Παρασκευή κάθε μήνα, και σε λίγο καιρό δύο Παρασκευές κάθε μήνα, τα παιδιά των δημοτικών σχολείων δεν θα παίρνουν μαζί τους από το σχολείο την τσάντα τους. Θα την αφήνουν εκεί, ώστε να νιώθουν απελευθερωμένα για το Σαββατοκύριακο. Η τσάντα, λοιπόν, είναι το μισητό όργανο που πρέπει να ξεφορτωθεί το παιδί για να νιώσει καλά. Τι περιλαμβάνει η τσάντα; Βιβλία. Αυτά είναι το πρόβλημα. Αυτά είναι ο εχθρός που πρέπει το παιδί να πετάξει μακριά του. Στα λίγα σχολεία που υλοποιήθηκε πιλοτικά το πρόγραμμα, ελάχιστοι μαθητές αποφάσισαν να πάρουν την τσάντα τους στο σπίτι, αφού έβλεπαν τους συμμαθητές τους να την αφήνουν στο σχολείο.
Ο Μπαλτάς μας δίδαξε ότι η αριστεία είναι ρετσινιά, ο Φίλης έκοψε ώρες διδασκαλίας ώστε πλέον τα παιδιά στα δημοτικά της Ελλάδας να διδάσκονται λιγότερες ώρες από τα παιδιά οποιασδήποτε χώρας του πλανήτη, συμπεριλαμβανόμενων των χωρών της Αφρικής, και ο Γαβρόγλου δημιουργεί τώρα την Βλακ Friday – παράτα τα βρωμοβιβλία στο σχολείο και ξεκίνα το γλέντι, ξέχνα τα όλα, από Δευτέρα πάλι τα βασανιστήρια, αυτό λέει στα παιδιά για να τα μετατρέψει σε βλάκες.
Τα πράγματα, βλέπετε, είναι απλά. Μπορείς να προτείνεις, όπως γίνεται στην Αυστραλία, στα παιδιά κάτι που τα ανεβάζει πνευματικά και να περιμένεις μέσω της ώσμωσης να ανέβουν όλα. Μπορείς και να προτείνεις στα παιδιά κάτι που τα κατεβάζει πνευματικά. Και να περιμένεις, μέσω της ώσμωσης, να κατέβουν όλα.
Διότι μόνο με πολίτες που δεν μπορούν να σκέπτονται έχεις ελπίδα εσύ και οι όμοιοί σου να συνεχίσετε να κυβερνάτε.

Sunday, December 03, 2017

Δεν έπρεπε να είναι έτσι τα πράγματα

Έτσι έχουν έρθει τα πράγματα σε όλο τον κόσμο, ώστε σχεδόν κάθε εκλογική αναμέτρηση πια να αποτελεί μάχη για την επικράτηση της στοιχειώδους αξιοπρέπειας και λογικής.
Σε λίγες μέρες, στην Αλαμπάμα των ΗΠΑ γίνονται εκλογές για την Γερουσία. Υποψήφιος των Ρεπουμπλικάνων είναι ο Ρόι Μουρ, που μοιάζει βγαλμένος από τα κόμικ που διαβάζαμε παιδιά – είναι τόσο υπερβολικά κακός, ώστε όταν βλέπει κανείς συνολικά όσα έχει κάνει ο Μουρ νομίζει πως κάποιος του κάνει πλάκα, δεν μπορεί να είναι ένας τέτοιος άνθρωπος υποψήφιος γερουσιαστής.
Συνοπτικά, ο Μουρ:
-        Όταν ήταν στα 30-κάτι του έχει επιτεθεί σεξουαλικά σε δύο έφηβες, οι οποίες τον κατήγγειλαν πρόσφατα. Αρκετοί μάρτυρες έχουν καταθέσει πως τακτικά την «έπεφτε» σε έφηβες.
-        Έχει φτιάξει έναν, τάχα, μη κερδοσκοπικό οργανισμό για τον «ηθικό νόμο» (κάτι σαν το «Πνεύμα και Ηθική» που κήρυσσε ο Αυλωνίτης στην «Ωραία των Αθηνών») και είχε δηλώσει πως δεν παίρνει τακτικό μισθό από τον οργανισμό. Όπως αποκαλύφθηκε, έχει πάρει πάνω από ένα εκατομμύριο δολάρια, εκ των οποίων τα μισά δεν ήταν δηλωμένα στην εφορία από τον οργανισμό.
-         Ήταν από τους ηγέτες στην προώθηση της θεωρίας συνωμοσίας ότι ο Ομπάμα δεν ήταν γεννημένος στην Αμερική και άρα δεν δικαιούταν να είναι υποψήφιος πρόεδρος.
-        Είχε συνδεθεί στο παρελθόν με εξτρεμιστικά ακροδεξιά ΜΜΕ και με οργανώσεις που προωθούν την θεωρία του «έθνους των λευκών» στην Αμερική.
-        Μισεί τους ομοφυλόφιλους και υποστηρίζει την προώθηση νόμων που θα κάνουν την ομοφυλοφιλία παράνομη. Έχει δηλώσει πως η ομοφυλοφιλία είναι έγκλημα ενάντια στη φύση και είναι διαβολική πράξη. Είχε δώσει, ως αρχιδικαστής στην Αλαμπάμα, εντολή σε δικαστές να μην εφαρμόζουν τον νόμο που επέτρεπε γάμους μεταξύ ομοφυλόφιλων. Σε υπόθεση διαζυγίου όπου ήταν δικαστής, είχε καταδικάσει την μάνα, επειδή είχε εμπλακεί σε λεσβιακή σχέση, να χάσει την κηδεμονία των παιδιών της και να μην έχει δικαίωμα ούτε να βλέπει τα παιδιά της παρά μόνο υπό επιτήρηση. Σαν να μην έφταναν αυτά, ο πατέρας στον οποίο ανέθεσε την κηδεμονία στην συγκεκριμένη υπόθεση είχε επανειλημμένα βίαιη συμπεριφορά απέναντι στη γυναίκα και στα παιδιά του - αλλά ο Μουρ του έδωσε τα παιδιά. Το εφετείο ανέτρεψε στη συνέχεια την απόφαση του Μουρ.
-        Για την θεωρία της εξέλιξης, του Δαρβίνου, δηλώνει ότι «δεν υπάρχει τέτοιο πράγμα».
-        Για την ανάμιξη των Ρώσων στις αμερικάνικες εκλογές του 2016, μέσα από διάφορες καμπάνιες υπέρ του Τραμπ (οι ΗΠΑ πλέον επισήμως έχουν παραδεχτεί ότι αυτό συνέβη) ο Μουρ δήλωσε πως όλοι πιστεύουν ότι οι Ρώσοι ήταν υπεύθυνοι, αλλά αυτός πιστεύει πως «ήταν το χέρι του Θεού».
-        Φυσικά, δηλώνει φανατικός πιστός και ανήκει στην θρησκεία των Ευαγγελιστών Χριστιανών, της οποίας ο αρχηγός/ιερέας στηρίζει τον Μουρ λυσσασμένα. Το ίδιο λυσσασμένα, αλλά πιο προσεκτικά, τον στηρίζει και ο Τραμπ, ο οποίος λόγω των σεξουαλικών κατηγοριών εναντίον του Μουρ δεν εκφράζεται ανοιχτά υπέρ του, αλλά επιτίθεται στον αντίπαλο του Μουρ!

Θα μου πείτε, μετά από όλα αυτά, πώς είναι δυνατόν στις δημοσκοπήσεις να φαίνεται ότι είναι ντέρμπι η εκλογή στην Αλαμπάμα; Η απάντηση είναι ότι εδώ και 25 χρόνια η Αλαμπάμα είναι προπύργιο των Ρεπουμπλικάνων και ότι ο αμερικάνικος νότος έχει ακόμα πολλούς ανθρώπους που κουβαλούν έντονα ρατσιστικές απόψεις. Οπότε, οποιοσδήποτε κι αν κατέβει υποψήφιος με τους Ρεπουμπλικάνους είναι φαβορί, ότι κι αν κάνει – εξάλλου, το κόλπο πια το έχουν μάθει: για όλα φταίνε τα κακά ΜΜΕ που μεταφέρουν ψευδείς ειδήσεις και προσπαθούν να αμαυρώσουν την υπόληψη των αθώων υποψήφιων που πολεμούν το κατεστημένο. Ίσως να σας θυμίζει το σενάριο αυτό κάτι και από όσα ζήσαμε και ζούμε εδώ και χρόνια και στην Ελλάδα.
Σχεδόν κάθε εκλογική αναμέτρηση πια αποτελεί μάχη για την επικράτηση της στοιχειώδους αξιοπρέπειας και λογικής.
Άντε να δούμε.