Μπουρδο-βιβλία

Έχω τρεις συνήθειες όταν ψάχνω να βρω καινούργια βιβλία για να διαβάσω. Οι δύο είναι πολύ συνηθισμένες, για βιβλιόφιλους – πηγαίνω πέρα-δώθε μέσα σε βιβλιοπωλεία διαβάζοντας οπισθόφυλλα και σελίδες από βιβλία που μου τραβούν την περιέργεια, και ψάχνω πολύ στο Amazon κάνοντας τα ίδια.

Η τρίτη συνήθεια είναι κάπως λιγότερο συνηθισμένη. Μπαίνω στα sites εκδοτικών οίκων, βρίσκω τους καταλόγους τους με τα βιβλία που θα εκδώσουν μέσα στο επόμενο εξάμηνο, τυπώνω τους καταλόγους (γιατί θέλω να κρατάω σημειώσεις και έχω ανάγκη να κρατάω χαρτί στα χέρια μου) και ψάχνω ποια βιβλία, ανάμεσά τους, με ενδιαφέρουν.

Έχω βρει με αυτό τον τρόπο πολλά βιβλία που μου άρεσαν και κάποια που με ενθουσίασαν, και δεν σκοπεύω να σας μιλήσω για κανένα από αυτά. Σκοπεύω να σας μιλήσω για βιβλία που με εκνευρίζουν, είτε με τον τρόπο που διαφημίζονται είτε με το περιεχόμενό τους είτε και με τα δύο.

Τρία πολύ πρόσφατα παραδείγματα, από καταλόγους ξένων εκδοτικών οίκων:

α) πολυδιαφημισμένο βιβλίο για δίαιτα, που είναι αδύνατον να μην το παρατηρήσεις στον κατάλογο ακόμα και αν δεν σε ενδιαφέρει καθόλου να αδυνατίσεις, έτσι όπως το προβάλλουν. Και τι λέει η διαφήμισή του: «αδυνάτισε παραβιάζοντας τους κανόνες της δίαιτας». Δηλαδή; σκέφτεται ο αναγνώστης επειδή του έχει κεντρίσει το σύνθημα την περιέργεια. Δηλαδή, σου προτείνουμε μια δίαιτα που υποτίθεται ότι δουλεύει, αλλά επειδή δίαιτα είναι και μπορεί να σε ζορίσει, σου δίνουμε και εναλλακτικές. Αφού σου δίνουμε εναλλακτικές, φυσικά και οι εναλλακτικές είναι μέσα στην δίαιτα, αλλά εμείς πιστεύουμε πως εκτός από παχούλης είσαι και χαζός, οπότε θα σου εμφανίσουμε τις εναλλακτικές που σου δίνουμε τάχα ως τρόπο παραβίασης της δίαιτας, για να νιώθεις πως δεν σε καταπιέζουμε και πολύ.

β) βιβλίο για τατουάζ, διαφημίζεται με υπότιτλο: «γιόρτασε την μοναδικότητά σου». Δεν έχω κανένα πρόβλημα με τα τατουάζ – εμένα δεν μου αρέσουν για να τα κάνω στο σώμα μου, αλλά οτιδήποτε επιλέγει ενσυνείδητα να κάνει κάποιος για να νιώθει καλά με τον εαυτό του είναι απολύτως αποδεκτό. Αλλά, ρε διαφημιστή του βιβλίου: «γιόρτασε την μοναδικότητά σου»; Δηλαδή πρέπει ο έφηβος/νέος που θα το δει και είναι στο ψάξιμο για να βρει τον εαυτό του να πιστέψει ότι είναι μοναδικός μόνο αν κάνει τατουάζ; Είναι διαφήμιση αυτή για μια απόφαση που είναι σε αρκετές περιπτώσεις μη αναστρέψιμη (κάποια τατουάζ δεν μπορούν να αφαιρεθούν); Έχω μια καλύτερη ιδέα για να είναι κάποιος μοναδικός: να πάρει φόρα και να χτυπάει το κεφάλι του στον τοίχο επί ώρες. Κανένας άλλος δεν θα το έχει κάνει και μπορεί το μυαλό του να πάρει μετά ένα σχήμα μοναδικό. «Γιόρτασε την μοναδικότητά σου». Διαφημιστές. Τσίρκο μεντράνο, με τα θηρία ελεύθερα.

γ) Ένα βιβλίο που διαφημίστηκε πολύ και ο ψυχολόγος-συγγραφέας του έχει γίνει πρώτο όνομα διεθνώς. Αφού πρώτα είχα διαβάσει πολλά γι’ αυτό, περίμενα να εκδοθεί και το ξεφύλλισα σε βιβλιοπωλείο. Αν ήταν ανούσιο θα ήταν απλώς απογοητευτικό. Αλλά δεν ήταν απλώς απογοητευτικό, ήταν επικίνδυνο. Ο τύπος, γράφοντας με την βαρύγδουπη ανοησία των δήθεν, δίνει συμβουλές του στιλ: «αν έχεις έναν φίλο/μια φίλη, σκέψου αν θα τον πρότεινες ως φίλο στους γονείς σου ή στα παιδιά σου ή στα αδέρφια σου ή σε άλλους φίλους σου. Αν θα δίσταζες να τον προτείνεις, για οποιονδήποτε λόγο, πρέπει να σταματήσει να είναι φίλος σου, γιατί δεν έχει νόημα να κάνεις παρέα με οποιονδήποτε για τον οποίο δεν είσαι περήφανος». Δεν ξέρω αν έχω διαβάσει κάτι ρηχότερο στη ζωή μου, ίσως το σόου των Καρντάσιαν να έχει μεγαλύτερο βάθος. Οι φίλοι μας είναι οι άνθρωποι που μας συμπληρώνουν και τους συμπληρώνουμε. Το να ταιριάζουν δυο άνθρωποι ως φίλοι ή σύντροφοι δεν σημαίνει πως πρέπει απαραίτητα να ταιριάζουν και με τον κοινωνικό τους περίγυρο – οι γονείς μας, τα παιδιά μας, τα αδέρφια μας, άλλοι φίλοι μας έχουν διαφορετικές ανάγκες από μας στα προτερήματα που ψάχνουν στους φίλους τους, διαφορετική κατανόηση στα ελαττώματα των άλλων. Η συμβουλή του μπεστσελερά ψυχολόγου καταργεί ουσιαστικά την μοναδικότητα του κάθε ανθρώπου – αν κάποιος φίλος δεν κάνει «τικ» σε όλα τα κουτάκια των γύρω μας, μας προτείνει να τον εγκαταλείψουμε, χωρίς δεύτερη σκέψη. Να βρούμε μόνο τους κοινά αποδεκτούς ανθρώπους και να τους κάνουμε παρέα, οι υπόλοιποι στον Καιάδα, μόνοι τους, ξεπαρεού.

Τι να κάνουμε, μέσα στα τόσα υπέροχα βιβλία υπάρχουν και μερικά που αξίζουν ένα ωραίο σουτ στον κάδο της ανακύκλωσης.