To τέλος του «Μικρού Θυμωμένου Ημερολογίου»

Ωραία ήταν, τα προηγούμενα πέντε χρόνια εδώ στο μπλογκ. Σχεδόν 500 κείμενα, κάποια ξεπέρασαν και τις πενήντα χιλιάδες αναγνώσεις, πολλές ενδιαφέρουσες συζητήσεις που προέκυψαν μέσα από αυτά τα κείμενα στο μπλογκ, στο Facebook, ακόμα και στον δρόμο με ανθρώπους που γνώριζα ελάχιστα.

Μετά από πέντε χρόνια, αισθάνομαι πως έχω πει μέσω αυτής της φόρμας, του μπλογκ, τα περισσότερα από όσα ήθελα να πω και νιώθω πως θέλω να αφοσιωθώ αποκλειστικά στα βιβλία και στα θεατρικά έργα που έχω βάλει μπροστά και στην ακαδημαϊκή μου δουλειά.

Το μπλογκ θα συνεχίσει να ενημερώνεται με συγγραφικά νέα και βέβαια θα παραμείνει ανοιχτό για ανάγνωση και σχόλια των κειμένων της προηγούμενης πενταετίας.

Όταν το ξεκινούσα, δεν φανταζόμουν την επιτυχία που θα είχε, οπότε ευχαριστώ θερμά όλους τους αναγνώστες του.

Ακροβάτες του Χρόνου

Πριν από πολλά-πολλά χρόνια ήμουν πολύ νέος, είκοσι έξι χρονών.

Είχαν εκδοθεί τρία βιβλία μου που είχαν πάει αρκετά καλά, και ετοιμαζόταν να ανέβει το πρώτο μου θεατρικό έργο. Αλλά μου έλειπαν δύο πράγματα.

Το ένα το ήξερα – μου έλειπε ο έρωτας της ζωής μου, δεν την είχα βρει ακόμα.

Το άλλο δεν το ήξερα, μου προέκυψε – υπάρχουν άνθρωποι που πρέπει να τους γνωρίσεις για να καταλάβεις ότι σου έλειπαν μέχρι τότε. Γνώρισα δυο μυθικά ζευγάρια ανθρώπων, από το είδος που λέμε στα ελληνικά larger than life. Το καταπληκτικό ήταν ότι κι εκείνοι τότε μόλις γνωρίστηκαν μεταξύ τους. Και, περίπου, με υιοθέτησαν, όλοι μαζί. Γίναμε πολύ καλοί φίλοι, ανέβαινα στην Αθήνα συνέχεια και έμενα σπίτι τους, κάναμε μαγικές συζητήσεις που με έκαναν να δω τον κόσμο με άλλα μάτια την ίδια ώρα που τσιμπιόμουν για να πιστέψω ότι καθόμουν απέναντί τους και εκείνοι έδιναν σημασία σε όσα ξεστόμιζα.

Τα δύο ζευγάρια ήταν ο σημαντικότερος, για μένα, σκηνοθέτης του παλιού καλού ελληνικού κινηματογράφου (και συγγραφέας υπέροχων παιδικών βιβλίων) Ντίνος Δημόπουλος με την γυναίκα του ηθοποιό Φλωρέττα Ζάννα και ο σκηνοθέτης/συγγραφέας/τραγουδοποιός -και Άνθρωπος με α κεφαλαίο- Ανδρέας Θωμόπουλος με την γυναίκα του Ηρώ Βαρσαμή, πρόεδρο των Γιατρών του Κόσμου.

Ενάμιση χρόνο μετά την γνωριμία μου μαζί τους, γνώρισα και τον έρωτα της ζωής μου. Και μετά, ξαφνικά, έπρεπε για λίγο καιρό να τους αποχωριστώ όλους – είχε έρθει ο καιρός να μπω στον στρατό.

Εκείνο το βράδυ που δεν θα ξεχάσω ποτέ, πριν παρουσιαστώ, με χάλια ψυχολογία σε ένα χάλια ξενοδοχείο στην Τρίπολη, πήρα τηλέφωνο τον Ντίνο και την Φλωρέττα να τους πω ένα γεια – ήξερα και ότι ο Ντίνος είχε ένα μικροπροβληματάκι με την υγεία του. Εκείνο το βράδυ έμαθα πως ο Ντίνος είχε μόλις «φύγει» ξαφνικά.

Σε μια από τις συζητήσεις που είχαμε κάνει οι δυο μας, στο γραφείο του, μου είχε πει: «Αναρωτιέμαι, ρε πιτσιρικά, τι θα λες κάποτε στα παιδιά σου για μας τους φίλους σου» και του είχα απαντήσει πως θα τους διηγούμαι όλες τις απίθανες στιγμές μου μαζί τους και μετά θα τους λέω: «άντε, πάμε τώρα στο σπίτι του Ντίνου να σας τον γνωρίσω κι από κοντά». Ο Ντίνος είχε γελάσει πικρά, πιστεύοντας πως κάνω πλάκα. Εγώ το εννοούσα, πίστευα πως έτσι θα συμβεί. Αλλά βέβαια εγώ ήμουν μακράν ο λιγότερο έξυπνος άνθρωπος σ’ εκείνη την παρέα.

Όταν πια τελείωσα τον στρατό, η θλίψη μου ενώθηκε με τα τόσα συναισθήματα από όσα είχα ζήσει, συζητήσει, ονειρευτεί τα προηγούμενα χρόνια και, όλα μαζί μου έδωσαν μια ιδέα. Εξακολουθώ να πιστεύω πως είναι η καλύτερη ιδέα που είχα ποτέ για βιβλίο.

Το βιβλίο γράφτηκε πριν από 14 χρόνια, είχε τίτλο «Ακροβάτες του Χρόνου» και ξεκινούσε έτσι:

Αυτό που μου έκανε πάντα εντύπωση στον παππού και στη γιαγιά μου δεν ήταν ούτε το ύψος τους –φοβεροί κοντοστούπηδες και οι δύο– ούτε η χαριτωμένη χαζομάρα τους – φέρονταν συνέχεια σαν μωρά παιδιά, στα οκτώ μου έμοιαζα ήδη πολύ ώριμος για να τους κάνω παρέα. Αυτά που μου έκαναν εντύπωση ήταν διάφορα μικροπράγματα, κάποιες περίεργες λεπτομέρειες, που με βοήθησαν ν’ αρχίσω να καταλαβαίνω πως κάτι μυστήριο συνέβαινε μ’ αυτούς. Όπως, ας πούμε, μια μέρα που μπήκα από το παράθυρο στο σπίτι τους για να τους τρομάξω και τους είδα να κοιμούνται βαθιά και τόσο παράξενα, με τα κορμιά τους να γέρνουν διαγώνια, σαν να ήθελαν να απομακρυνθούν, αλλά τα κεφάλια τους να μοιάζουν κολλημένα το ένα με το άλλο και με τα πόδια του παππού να είναι σηκωμένα ψηλά σαν να ετοιμαζόταν να πετάξει, ενώ το χέρι του χάιδευε παιχνιδιάρικα το αυτί της γιαγιάς, που ροχάλιζε σαν να περνούσε τρακτέρ και την άκουγαν τέσσερα τετράγωνα παραπέρα. Κι ακόμα περισσότερο, πολύ περισσότερο, πιο πολύ απ’ όλες τις παραξενιές τους, μου έκανε εντύπωση που, όταν μεγάλωσα και ξεκίνησαν να μου διηγούνται τις τρομερές, μυθικές περιπέτειες που είχαν ζήσει, ποτέ μα ποτέ δεν τους άκουσα να μιλάνε για τον θάνατο. Ποτέ. Σαν να μην υπήρχε.

Οι Ακροβάτες εκδόθηκαν τότε από τις εκδόσεις Μίνωας και έκαναν πολύ σύντομα και δεύτερη έκδοση, αλλά καθώς περνούσαν τα χρόνια και πλέον το βιβλίο ήταν εκτός κυκλοφορίας, συνειδητοποίησα πως το κείμενο ήθελε δύο σημαντικές βελτιώσεις – η μία σε επίπεδο ιστορίας, όπου έπρεπε να γίνει μια μεγάλη προσθήκη και η άλλη σε επίπεδο γραφής κάποιων κομματιών του βιβλίου.

Σε λίγες μέρες από σήμερα, στις αρχές Μαΐου, 14 χρόνια μετά, οι Ακροβάτες του Χρόνου κυκλοφορούν στην καινούργια, πλήρως αναθεωρημένη και οριστική τους μορφή, από τις εκδόσεις Πατάκη. Μπορείτε να δείτε το εξώφυλλο και το οπισθόφυλλο, παρακάτω.

Και, όπως και τότε, η αφιέρωση του βιβλίου γράφει:

Για τον Ντίνο,

που μας βαρέθηκε και πετάχτηκε να μαζέψει εικόνες από διπλανούς γαλαξίες

Για τη Φλωρέττα,

που συνεχίζει να ταξιδεύει μαζί του

Για τη Δέσποινα. Για το δικό μας ταξίδι.

I am still enchanted by the light you brought to me

Το τέλος της πολιτικής ορθότητας

Έβλεπα στο in.gr μια συνέντευξη σε μπαρ του βουλευτή του Ποταμιού κ. Δανέλλη και σκεφτόμουν πως γι’ αυτό βγήκε ο Τσίπρας στην Ελλάδα, γι’ αυτό βγήκε ο Τραμπ στην Αμερική. Βγήκαν επειδή οι πολίτες βαρέθηκαν να ακούνε «τέρατα» ειπωμένα με γλυκομίλητο τρόπο από βουλευτές των παλιών κομμάτων και σκέφτηκαν πως αφού οι ζωές τους δεν τους ικανοποιούν έπρεπε να δοκιμάσουν ανθρώπους που έλεγαν επιθετικές τρέλες εναντίον όλων, μήπως και αυτοί έχουν την λύση.

Ο Δανέλλης λοιπόν δήλωσε ότι είναι ενάντια στον λαϊκισμό, αλλά θέλει συνεργασία του Κινήματος Αλλαγής με την αριστερά (τον ΣΥΡΙΖΑ δηλαδή) για να ανοίξει ο δρόμος για επενδύσεις και να αντιμετωπιστεί το βαθύ κράτος!

Δηλαδή θέλει να συνεργαστεί με εκείνους ακριβώς τους ανθρώπους που μισούν τις επενδύσεις και τον ιδιωτικό τομέα – τον οποίο στην θητεία τους έχουν γονατίσει – για να φέρουν μαζί επενδύσεις. Θέλει να συνεργαστεί με εκείνους ακριβώς τους ανθρώπους που κάνουν ακόμα και σήμερα, μες την κρίση, αφειδώς, διορισμούς δικών τους ανθρώπων για να καταργήσει τους διορισμούς των «ημετέρων».

Την ίδια ώρα που, τουλάχιστον σε επίπεδο διακηρύξεων, ο Μητσοτάκης λέει τα ίδια πράγματα που λέει και ο Δανέλλης, ο Δανέλλης αποκηρύσσει οποιαδήποτε συνεργασία μαζί του επειδή αυτός εκπροσωπεί την κακιά «δεξιά» που «έχει άλλους στόχους» όπως λέει. Πενήντα χρόνια μετά, συνεχίζουν στον εικοστό αιώνα το παραμύθι περί δεξιάς και κεντροαριστεράς, ενώ τα στελέχη τους μπαινοβγαίνουν από το ένα κόμμα στο άλλο!

Και βέβαια, ίδια ανικανότητα προσαρμογής στον αιώνα μας δείχνουν και οι Αμερικανοί πολιτικοί. Στις ΗΠΑ είναι φανερό πως πολλοί αντίπαλοι του Τραμπ δεν έχουν καταλάβει ακόμα καθόλου, 16 μήνες μετά την εκλογή του, γιατί εξελέγη. Εξακολουθούν να σκέφτονται με λογικές «πολιτικής ορθότητας» και προσπαθούν να τον πλήξουν με σκάνδαλα του τύπου «η κακομοίρα η Μελάνια μόλις είχε γεννήσει κι αυτός την κεράτωνε με μια πορνοστάρ και ένα κουνελάκι του Playboy, έβαζε την ερωμένη του ακόμα και στην κρεβατοκάμαρα της γυναίκας του και της έλεγε πως του θυμίζει την κόρη του!».

Τίποτα από αυτά δεν πλήττει στ’ αλήθεια τον Τραμπ, επειδή:

α) οι ψηφοφόροι του τον ψήφισαν γνωρίζοντας πολύ καλά ποιος ήταν σε ηθικό και πολιτισμικό επίπεδο – γνώριζαν τις εξευτελιστικές δηλώσεις του για τις γυναίκες, γνώριζαν ότι ήταν σταρ σε ριάλιτι σόου, τον είχαν δει να συμμετέχει ακόμα και σε αγώνες wrestling, δηλαδή ψεύτικου κατς και

β) κανείς δεν πιστεύει στο παραμύθι περί "κακομοίρας Μελάνια". Τα έφτιαξε με τον Τραμπ όταν εκείνος την είδε σε ένα πάρτι, περίμενε να πάει η συνοδός του στην τουαλέτα και την «έπεσε» στην Μελάνια, η οποία θεώρησε πως ένας τέτοιος τύπος της ταιριάζει. Αν το κουνελάκι-ερωμένη του Τραμπ (όπως εξήγησε στην πρόσφατη συνέντευξή της) χρειάστηκε ένα βράδυ  για να αντιληφθεί ότι ο τύπος έχει συνηθίσει να φέρεται στις γυναίκες ως πόρνες και 10 μήνες για να καταλάβει ότι, ακόμα κι όταν προσπαθεί να παραστήσει τον ευγενικό, δεν κρατιέται και του βγαίνει ο βαθύτατος ρατσισμός του, μήπως δεν τα έχει αντιληφθεί όλα αυτά η Μελάνια που είναι 20 χρόνια μαζί του;

Η τραγική επιλογή των Αμερικανών, να εκλέξουν αυτόν τον πρόεδρο που το πρώτο που είχε στην ατζέντα του ήταν να εμποδίσει εκατομμύρια φτωχούς ανθρώπους από το να έχουν πρόσβαση στο σύστημα υγείας, που βγάζει τις ΗΠΑ από τόσους διεθνείς οργανισμούς, που έχει καταργήσει τα όρια ανάμεσα στην αλήθεια και στο ψέμα, έχει τελικά και ένα – μόνο ένα – θετικό στοιχείο. Ότι η παρουσία του αποτελεί το τέλος της «πολιτικής ορθότητας». Αποδεικνύει ότι οι παλιές μέθοδοι, του τύπου «βρίσκουμε ένα σεξουαλικό σκάνδαλο και τελειώνουμε έναν πολιτικό» έχουν τελειώσει.

Όσο οι αντίπαλοί του δεν καταθέτουν ισχυρή πολιτική πρόταση απέναντί του ώστε να πείσουν μεγάλα κοινωνικά στρώματα που απέχουν από τις κάλπες να πάνε να ψηφίσουν, τα σεξουαλικά σκάνδαλα δεν θα τον ακουμπούν καθόλου.

Όπως δεν θα συντριβεί και ο Τσίπρας στις επόμενες εκλογές, παρά την καταστροφή που έφερε στην χώρα, επειδή οι αντίπαλοί του είτε δεν έχουν ολοκληρωμένη πρόταση είτε ονειρεύονται να κάνουν κυβέρνηση μαζί του επειδή ζουν στην δεκαετία του ’70 και του ’80.

Μπουρδο-βιβλία

Έχω τρεις συνήθειες όταν ψάχνω να βρω καινούργια βιβλία για να διαβάσω. Οι δύο είναι πολύ συνηθισμένες, για βιβλιόφιλους – πηγαίνω πέρα-δώθε μέσα σε βιβλιοπωλεία διαβάζοντας οπισθόφυλλα και σελίδες από βιβλία που μου τραβούν την περιέργεια, και ψάχνω πολύ στο Amazon κάνοντας τα ίδια.

Η τρίτη συνήθεια είναι κάπως λιγότερο συνηθισμένη. Μπαίνω στα sites εκδοτικών οίκων, βρίσκω τους καταλόγους τους με τα βιβλία που θα εκδώσουν μέσα στο επόμενο εξάμηνο, τυπώνω τους καταλόγους (γιατί θέλω να κρατάω σημειώσεις και έχω ανάγκη να κρατάω χαρτί στα χέρια μου) και ψάχνω ποια βιβλία, ανάμεσά τους, με ενδιαφέρουν.

Έχω βρει με αυτό τον τρόπο πολλά βιβλία που μου άρεσαν και κάποια που με ενθουσίασαν, και δεν σκοπεύω να σας μιλήσω για κανένα από αυτά. Σκοπεύω να σας μιλήσω για βιβλία που με εκνευρίζουν, είτε με τον τρόπο που διαφημίζονται είτε με το περιεχόμενό τους είτε και με τα δύο.

Τρία πολύ πρόσφατα παραδείγματα, από καταλόγους ξένων εκδοτικών οίκων:

α) πολυδιαφημισμένο βιβλίο για δίαιτα, που είναι αδύνατον να μην το παρατηρήσεις στον κατάλογο ακόμα και αν δεν σε ενδιαφέρει καθόλου να αδυνατίσεις, έτσι όπως το προβάλλουν. Και τι λέει η διαφήμισή του: «αδυνάτισε παραβιάζοντας τους κανόνες της δίαιτας». Δηλαδή; σκέφτεται ο αναγνώστης επειδή του έχει κεντρίσει το σύνθημα την περιέργεια. Δηλαδή, σου προτείνουμε μια δίαιτα που υποτίθεται ότι δουλεύει, αλλά επειδή δίαιτα είναι και μπορεί να σε ζορίσει, σου δίνουμε και εναλλακτικές. Αφού σου δίνουμε εναλλακτικές, φυσικά και οι εναλλακτικές είναι μέσα στην δίαιτα, αλλά εμείς πιστεύουμε πως εκτός από παχούλης είσαι και χαζός, οπότε θα σου εμφανίσουμε τις εναλλακτικές που σου δίνουμε τάχα ως τρόπο παραβίασης της δίαιτας, για να νιώθεις πως δεν σε καταπιέζουμε και πολύ.

β) βιβλίο για τατουάζ, διαφημίζεται με υπότιτλο: «γιόρτασε την μοναδικότητά σου». Δεν έχω κανένα πρόβλημα με τα τατουάζ – εμένα δεν μου αρέσουν για να τα κάνω στο σώμα μου, αλλά οτιδήποτε επιλέγει ενσυνείδητα να κάνει κάποιος για να νιώθει καλά με τον εαυτό του είναι απολύτως αποδεκτό. Αλλά, ρε διαφημιστή του βιβλίου: «γιόρτασε την μοναδικότητά σου»; Δηλαδή πρέπει ο έφηβος/νέος που θα το δει και είναι στο ψάξιμο για να βρει τον εαυτό του να πιστέψει ότι είναι μοναδικός μόνο αν κάνει τατουάζ; Είναι διαφήμιση αυτή για μια απόφαση που είναι σε αρκετές περιπτώσεις μη αναστρέψιμη (κάποια τατουάζ δεν μπορούν να αφαιρεθούν); Έχω μια καλύτερη ιδέα για να είναι κάποιος μοναδικός: να πάρει φόρα και να χτυπάει το κεφάλι του στον τοίχο επί ώρες. Κανένας άλλος δεν θα το έχει κάνει και μπορεί το μυαλό του να πάρει μετά ένα σχήμα μοναδικό. «Γιόρτασε την μοναδικότητά σου». Διαφημιστές. Τσίρκο μεντράνο, με τα θηρία ελεύθερα.

γ) Ένα βιβλίο που διαφημίστηκε πολύ και ο ψυχολόγος-συγγραφέας του έχει γίνει πρώτο όνομα διεθνώς. Αφού πρώτα είχα διαβάσει πολλά γι’ αυτό, περίμενα να εκδοθεί και το ξεφύλλισα σε βιβλιοπωλείο. Αν ήταν ανούσιο θα ήταν απλώς απογοητευτικό. Αλλά δεν ήταν απλώς απογοητευτικό, ήταν επικίνδυνο. Ο τύπος, γράφοντας με την βαρύγδουπη ανοησία των δήθεν, δίνει συμβουλές του στιλ: «αν έχεις έναν φίλο/μια φίλη, σκέψου αν θα τον πρότεινες ως φίλο στους γονείς σου ή στα παιδιά σου ή στα αδέρφια σου ή σε άλλους φίλους σου. Αν θα δίσταζες να τον προτείνεις, για οποιονδήποτε λόγο, πρέπει να σταματήσει να είναι φίλος σου, γιατί δεν έχει νόημα να κάνεις παρέα με οποιονδήποτε για τον οποίο δεν είσαι περήφανος». Δεν ξέρω αν έχω διαβάσει κάτι ρηχότερο στη ζωή μου, ίσως το σόου των Καρντάσιαν να έχει μεγαλύτερο βάθος. Οι φίλοι μας είναι οι άνθρωποι που μας συμπληρώνουν και τους συμπληρώνουμε. Το να ταιριάζουν δυο άνθρωποι ως φίλοι ή σύντροφοι δεν σημαίνει πως πρέπει απαραίτητα να ταιριάζουν και με τον κοινωνικό τους περίγυρο – οι γονείς μας, τα παιδιά μας, τα αδέρφια μας, άλλοι φίλοι μας έχουν διαφορετικές ανάγκες από μας στα προτερήματα που ψάχνουν στους φίλους τους, διαφορετική κατανόηση στα ελαττώματα των άλλων. Η συμβουλή του μπεστσελερά ψυχολόγου καταργεί ουσιαστικά την μοναδικότητα του κάθε ανθρώπου – αν κάποιος φίλος δεν κάνει «τικ» σε όλα τα κουτάκια των γύρω μας, μας προτείνει να τον εγκαταλείψουμε, χωρίς δεύτερη σκέψη. Να βρούμε μόνο τους κοινά αποδεκτούς ανθρώπους και να τους κάνουμε παρέα, οι υπόλοιποι στον Καιάδα, μόνοι τους, ξεπαρεού.

Τι να κάνουμε, μέσα στα τόσα υπέροχα βιβλία υπάρχουν και μερικά που αξίζουν ένα ωραίο σουτ στον κάδο της ανακύκλωσης.